لوبکات چیست

در پاسخ به اینکه لوبکات چیست باید گفت لوبکات یکی از اجزای اصلی و مواد اولیه تولید روغن موتور است که حدود ۸۵-۹۵ درصد از ترکیب آن را تشکیل می‌دهد. در فرآیند پالایش نفت خام، تنها چند درصد از مواد هیدروکربنی با شماره‌های اتمی بین ۲۰ و ۵۰ به دست می‌آید که برای استفاده به عنوان روغن مناسب هستند. لوبکات پس از استخراج از پالایشگاه‌های نفت خام، در پالایشگاه‌های روغن تحت فرآیندهای پالایش بیشتری قرار می‌گیرد و در نهایت، ماده‌ای به نام روغن پایه تولید می‌شود که به عنوان ماده اصلی در تولید روغن‌های موتور، روغن‌های صنعتی و روان‌کننده‌ها است. همان‌طور که اشاره شد، روغن پایه از لوبکات تولید می¬گردد. در واقع، روغن‌ها از دو جزء اصلی تشکیل شده‌اند: روغن پایه و افزودنی‌ها. 

کاربرد لوبکات چیست    

لوبکات، یکی از فرآورده‌های نفت خام و محصول پالایشگاه‌های نفت، کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف دارد که در ادامه این مقاله از مجموعه مهرگستر به برخی از کاربردهای اصلی لوبکات اشاره خواهیم نمود:

• تولید روغن‌های موتور
  لوبکات به عنوان ماده اولیه در تولید روغن‌های موتور نقش مهمی در کاهش اصطکاک و سایش قطعات موتور، بهبود کارایی و افزایش طول عمر موتور دارند. 

• تولید روغن‌های صنعتی
  روغن‌های صنعتی تولید شده از از لوبکات، در صنایع مختلفی مانند خودروسازی، کشتی‌سازی، هوافضا و ماشین‌آلات سنگین کاربرد دارند. این روغن‌ها به عنوان روانکار در گیربکس‌ها، هیدرولیک‌ها، کمپرسورها و یاتاقان‌ها استفاده می‌شوند.
• تولید روغن‌های انتقال حرارت
  لوبکات برای تولید روغن‌های انتقال حرارت نیز به کار می‌رود. این روغن‌ها در سیستم‌های انتقال حرارت مانند رادیاتورها و بویلرها استفاده می‌شوند تا حرارت را به طور موثر انتقال دهند و عملکرد سیستم را بهبود بخشند.
• تولید روغن‌های دنده
  روغن‌های دنده که مصرفی برای روانکاری جعبه‌دنده‌های خودروها و ماشین‌آلات صنعتی، از لوبکات مشتق شده و باید مقاومت بالا در برابر فشار و حرارت داشته باشند.
• تولید روغن‌های کمپرسور
  روغن‌های کمپرسور برای روانکاری و خنک‌سازی کمپرسورها به کار می‌روند. این روغن‌ها از لوبکات تهیه می‌شوند و باید ویژگی‌هایی مانند پایداری حرارتی و مقاومت در برابر اکسیداسیون داشته باشند.
• تولید گریس
  لوبکات به عنوان یکی از مواد پایه در تولید گریس‌ها برای روانکاری قطعاتی که تحت فشار و دمای بالا کار می‌کنند، کاربرد دارند.
• تولید روغن‌های دریایی
  روغن‌های دریایی مصرفی جهت روانکاری موتورهای کشتی و تجهیزات دریایی، از لوبکات تولید می‌شوند. این روغن‌ها باید مقاومت بالایی در برابر رطوبت و خوردگی از خود نشان دهند.
• کاربرد در تولید افزودنی‌های نفتی
  لوبکات ماده پایه در تولید انواع افزودنی‌های نفتی به بهبود ویژگی‌های روغن‌های موتور و صنعتی کمک می‌کنند.این ماده با داشتن خواص مطلوبی مانند پایداری حرارتی، مقاومت در برابر اکسیداسیون و قابلیت روانکاری بالا، نقش حیاتی در صنایع مختلف ایفا می¬نماید. این ماده به عنوان خوراک اصلی پالایشگاه‌های روغن، اساس تولید بسیاری از محصولات نفتی و روانکارهای صنعتی و موتوری را تشکیل می‌دهد.

روش تولید لوبکات

پس از پاسخ به اینکه لوبکات چیست  و چه کاربردی دارد آشنایی با روش تولید آن موضوع مهمی خواهد بود. خوب است بدانید تعداد اتم‌های کربن موجود در یک هیدروکربن نقش بسیار مهمی در تعیین خواص و کاربرد آن دارد. هر گونه تغییر در تعداد اتم‌های کربن می‌تواند به تغییرات چشمگیری در خواص هیدروکربن و به تبع آن در کاربردهایش منجر شود. ترکیبات گازی که پس از مایع شدن تحت فشار (LPG) در کپسول‌هایی ذخیره و به عنوان سوخت در مناطقی که دسترسی به گاز شهری ندارند استفاده می‌شوند، مایعات فراری مانند بنزین، و ترکیبات ویسکوز و نیمه جامد مانند قیر، همگی از فرآورده‌های حاصل از تقطیر نفت خام هستند. در فرآیند پالایش، علاوه بر جداسازی ترکیبات غیرهیدروکربنی، ترکیبات هیدروکربنی نیز بر اساس نقطه جوش‌شان که متاثر از تعداد اتم‌های کربن موجود در مولکول‌هایشان است، از هم جدا می¬گردد. به طور معمول، در طی پالایش نفت خام، تنها درصد کمی از مواد هیدروکربنی با تعداد اتم‌های کربن بین 20 تا 50 به وجود می¬آید که برای استفاده به عنوان روانکار مناسب هستند. این بخش خاص که برای مصارف روانکاری مناسبند به برش روغنی یا لوبکات (Lube Cut) معروف است.باقی‌مانده مواد حاصل از پالایش نفت خام عمدتاً از مواد سبکتری تشکیل شده که برای مصارف سوختی مناسب هستند. هیدروکربن‌هایی با کمتر از 15 اتم کربن نقطه اشتعال پایین و فراریت بالایی دارند و به دلیل ویسکوزیته پایین، برای استفاده به عنوان روانکار مناسب نیستند.نکته مهم این است که همه انواع نفت خام برای تولید روغن پایه مناسب نخواهند بود. انتخاب نفت خام مناسب برای تولید روغن پایه نیازمند توجه به عوامل متعددی مانند ترکیب شیمیایی نفت خام، هزینه پالایش، درصد برش روغنی موجود در نفت خام، نیاز بازار و بسیاری عوامل دیگر است. بنابراین، درصد روغن پایه استخراج شده از نفت‌های خام مختلف جهان متفاوت و در منابع مختلف این مقدار بین 5 تا 20 درصد ذکر شده است.

انواع لوبکات چیست

لوبکات به دو نوع سنگین و سبک تقسیم می‌شود که هر کدام در صنعت روغن‌سازی کاربردهای خاص خود را دارند. لوبکات سنگین مناسب برای تولید روغن موتورهای مونو گرید (گرید سنگین) و لوبکات سبک برای تولید انواع دیگر روغن موتور به کار می‌رود. باید توجه داشت که لوبکات ماده اولیه‌ای برای تولید روغن پایه؛ بخشی از آن صادر و مابقی به روغن موتور تبدیل می‌گردد.

لوبکات سنگین چیست

این روغن‌ها برای کاربردهایی که نیاز به روانکاری سنگین دارند، مانند گیربکس‌ها و موتورهای دیزل بزرگ، استفاده می‌شوند. این روغن‌ها دارای ویسکوزیته بالاتری هستند و می‌توانند در دماهای بالا و فشارهای قوی عملکرد مناسبی داشته باشند. هر دو نوع لوبکات سبک و سنگین باید بتوانند ویسکوزیته خود را در دماهای مختلف حفظ نموده، به خوبی نسبت به حرارت پایداری و در برابر اکسیداسیون و خوردگی مقاومت کنند. به‌طور کلی، لوبکات‌ها نقش حیاتی در صنعت ماشین‌آلات و تجهیزات ایفا می¬نمایند؛ با کاهش سایش و اصطکاک، عمر قطعات ماشین را افزایش داده و هزینه‌های تعمیر و نگهداری را کاهش می‌دهند.

لوبکات سبک چیست

پس از آشنایی با اینکه لوبکات چیست باید بدانیم نوع سبک آن معمولاً برای کاربردهایی که نیاز به روانکاری سبک دارند، مانند موتورهای الکتریکی کوچک، مورد استفاده قرار می‌گیرند. این روغن‌ها دارای ویسکوزیته کمتری هستند و در دماهای پایین عملکرد خوبی دارند.

چرا تولید لوبکات مهم است؟

لوبکات یکی از فرآورده‌های نفت خام و یکی از برش‌های برج تقطیر پالایشگاه‌های نفت به دو نوع سنگین و سبک تقسیم می‌شود که هر کدام در صنعت نفت کاربردهای خاص خود را دارند.بر اساس نظر کارشناسان، تنها روغن باکیفیت می‌تواند عملکرد بهینه تجهیزات ماشین‌آلات را تضمین کند. حدود ۵۵ درصد از خرابی‌های زودرس تجهیزات به دلیل استفاده از روغن‌های نامناسب رخ می‌دهد. روغن‌ها به عنوان موادی که برای کاهش اصطکاک و جلوگیری از سایش قطعات فلزی متحرک که در تماس با یکدیگر هستند، استفاده می‌شوند.برای دریافت اطلاعات در زمینه اسلک وکس با کارشناسان ما در مجموعه مهرگستر تماس بگیرید.

آنالیز لوبکات

آنالیز لوبکات برای ارزیابی کیفیت و مناسب بودن آن به عنوان ماده اولیه در تولید روغن‌های پایه و سایر محصولات مرتبط، اهمیت زیادی دارد. در این فرآیند، پارامترهای مختلفی مورد بررسی قرار می‌گیرند تا اطمینان حاصل شود که لوبکات ویژگی‌های لازم برای استفاده در صنایع مختلف را دارد. 

• ویسکوزیته (Viscosity):
  درجه ویسکوزیته کینماتیک: این پارامتر نشان‌دهنده مقاومت سیال در برابر جریان و در دماهای مختلف (معمولاً 40 و 100 درجه سانتی‌گراد) اندازه‌گیری می‌شود. ویسکوزیته باید در محدوده استاندارد مشخصی باشد تا لوبکات بتواند به عنوان روانکار مناسب عمل نماید.
• نقطه ریزش (Pour Point):
  این پارامتر حداقل دمایی را نشان می‌دهد که در آن لوبکات هنوز قابلیت جریان دارد. نقطه ریزش پایین‌تر به معنای عملکرد بهتر در دماهای پایین است.
• نقطه اشتعال (Flash Point):
  در این دما لوبکات شروع به تبخیر و اشتعال نموده، لذا نقطه اشتعال بالاتر نشان‌دهنده ایمنی بیشتر در برابر اشتعال و انفجار است.
• شاخص ویسکوزیته (Viscosity Index):
  این شاخص نشان می‌دهد که ویسکوزیته لوبکات چگونه با تغییر دما تغییر می‌کند. شاخص ویسکوزیته بالاتر، پایداری بیشتر ویسکوزیته در برابر تغییرات دما تعبیر می¬گردد.
• محتوای گوگرد (Sulfur Content):
  مقدار گوگرد موجود در لوبکات باید کنترل شود زیرا گوگرد زیاد می‌تواند منجر به خوردگی و آسیب به تجهیزات شود.
• محتوای آب (Water Content):
  وجود آب در لوبکات می‌تواند به تشکیل امولسیون و کاهش کارایی روانکاری منجر شود. بنابراین، محتوای آب باید در حداقل ممکن باشد.
• مواد محلول در هگزان (Hexane Solubles):
  این مواد نشان‌دهنده حضور مواد روغنی سبک و حل‌شده در لوبکات هستند که بر کیفیت نهایی محصول تاثیر می‌گذارند.با انجام آنالیز دقیق، می‌توان مطمئن شد که که لوبکات تولیدی دارای ویژگی‌های مطلوب برای استفاده در تولید روغن‌های موتور و صنعتی است. این آنالیز کمک می‌کند تا کیفیت محصولات نهایی بهبود یابد و طول عمر و کارایی تجهیزات صنعتی تضمین شود.

جمع بندی

لوبکات از پالایش نفت خام به دست می‌آید و به عنوان خوراک اصلی در تولید روغن‌های پایه، که به دنبال آن به روغن‌های صنعتی و موتوری تبدیل می¬گردد، مورد استفاده قرار می¬گیرد. لوبکات دو نوع سبک و سنگین دارد که هر یک برای کاربردهای خاص خودشان، مانند روغن‌های موتورهای سبک یا سنگین مناسب هستند. به طور کلی، لوبکات به عنوان ماده اصلی در تولید انواع روغن‌های پایه و صنعتی، نقش بنیادی در بهبود عملکرد و کارایی صنایع مختلف ایفا می‌کند و بر اساس نیازهای خاص هر صنعت، تولیدات متنوعی از این ماده بدست می‌آید که در طول زمان به تکامل و بهبود مستمر یافته است.

سوالات متداول

1. لوبکات چیست؟
در پاسخ به اینکه لوبکات چیست به¬طور مختصر می¬توان گفت لوبکات یکی از محصولات حاصل از پالایش نفت خام است که به عنوان ماده اصلی برای تولید روغن پایه مورد استفاده قرار می¬گیرد.

2. چه تفاوتی بین لوبکات سنگین و سبک وجود دارد؟
لوبکات سنگین دارای ویسکوزیته بالا و برای کاربردهایی مانند گیربکس‌ها و موتورهای دیزل استفاده می‌شود، در حالی که لوبکات سبک ویسکوزیته کمتری دارد و برای موتورهای الکتریکی کوچک و سایر کاربردهای سبک مناسب است.

3. عوامل مهم برای انتخاب نفت خام جهت تولید لوبکات چیست؟
ترکیب شیمیایی نفت خام، هزینه پالایش، درصد برش روغنی در نفت خام، نیاز بازار و مشخصات فنی ویسکوزیته و پایداری حرارتی مهمترین عوامل هستند.

4. تفاوت بین روغن پایه و لوبکات چیست؟
لوبکات ماده اولیه‌ای که برای تولید روغن پایه استفاده می‌شود، در حالی که روغن پایه خود محصول نهایی است که برای تولید روغن‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.